Książka rozpoczyna się, gdy Robert Langdon udaje się do Pragi, żeby uczestniczyć w przełomowym wykładzie swojej partnerki – Katherine Solomon, wybitnej badaczki/noetyczki, zajmującej się naturą ludzkiej świadomości. Katherine ma zamiar opublikować kontrowersyjne wyniki swoich badań, które – zdaniem autora – mogą wstrząsnąć fundamentami wielu wielowiekowych przekonań.
Tymczasem dochodzi do brutalnego morderstwa, Katherine znika wraz z rękopisem, a Langdon zostaje wplątany w grę, w której ścigają go potężne siły – tajne organizacje, służby, mitologia praska, mity, symbole, tradycja. Akcja przenosi się też poza Pragę – do Londynu i Nowego Jorku. Langdon musi odkrywać prawdę, ścigany i próbując uratować Katherine, jednocześnie rozplątując liczne zagadki.
Główne motywy:
-
Świadomość ludzka – Brown porusza pytania, co to jest świadomość, jakie są jej granice, czy jest jedynie funkcją biologiczną, czy może wykracza poza fizyczność, tradycję, mitologię.
-
Mitologia, symbolika, historia Pragi – Praga jako miasto-mit, centrum czeskiego mistycyzmu, kabalistów, tradycji alchemicznych, realne zabytki i opisy architektoniczne, ulice, kościoły, wnętrza – Brown wykorzystuje miasto nie tylko jako tło, ale jako integralną część fabuły, która wpływa na klimat, na rozwiązania zagadek.
-
Konflikt nauki i tradycji – noetyka jako nauka, odkrycia, eksperymenty versus mit, religia, dawne wierzenia i moce ukryte w historii. To starcie między tym, co udowadnialne, a tym, co zakorzenione w wierzeniach i symbolach.
-
Miłość i osobista stawka – tym razem Langdon jest zaangażowany emocjonalnie bardziej niż zwykle: związek z Katherine sprawia, że gra toczy się nie tylko o odkrycie prawdy, ale też o ratunek konkretnej osoby, co dodaje fabule większego ciężaru emocjonalnego.
Styl i konstrukcja narracji
-
Dan Brown używa sprawdzonej formuły thrillerów: zagadki, tajne organizacje, pościgi, cliffhangery, zwroty akcji. Ktoś znika, ktoś knuje, pojawiają się odkrycia tych, którzy starają się ukryć prawdę.
-
Jedną z cech tego tomu jest większy niż w niektórych wcześniejszych książkach akcent na rozważania filozoficzne i naukowe — opisy odkryć, noetyka, dialogi o ludzkiej świadomości.
-
Miejsce akcji – Praga – jest przedstawiona bardzo szczegółowo: architektura, historia, atmosfera. Brown tworzy niemal przewodnikowe fragmenty, które pozwalają poczuć klimat miasta.
Mocne strony
-
Temat ambitny i świeży – świadomość to temat trudny, eteryczny, często pomijany w thrillerach – Brown stara się go uczynić centralnym, a nie tylko dodatkiem. To daje książce potencjał przewyższający typową lekką sensację.
-
Atmosfera i tło kulturowe – szczegółowe opisy Pragi, mitologia, alchemia, symbologia – to pozwala na zanurzenie się w miejscu, które samo w sobie jest źródłem ciekawości i tajemnic.
-
Relacje bohaterów – większy nacisk na związek Langdona i Katherine dodaje emocjonalności historii, co nieco łagodzi typowo „maszynowy”, bardzo logiczny schemat Browna
-
Tempo i zwroty akcji – duża ilość napięcia, zagadek, momentów, które zmieniają kierunek fabuły; dla osób lubiących dynamiczne czytanie, to zaleta.
Słabsze strony
-
Przeciążenie informacjami – opisy naukowe, rozważania filozoficzne, szczegóły historyczne mogą momentami przytłaczać. Dla czytelnika, który oczekuje głównie akcji, może być to nużące.
-
Schemat znany z wcześniejszych powieści – choć zmieniona jest skala i waga osobista bohaterów, to nadal mamy klasyczny wzorzec: Langdon + tajemnica + organizacja + pościgi + mit + symbole. Dla tych, którzy wcześniej czytali wiele książek Browna, pewne motywy mogą być przewidywalne.
-
Czasami nierówne tempo – pierwsze fragmenty mogą przyciągać bardzo mocno, potem są momenty, w których fabuła zwalnia, bardziej rozbudowane są partie dyskusji/leksykalne/filozoficzne, co może spowolnić czytanie.
-
Zakończenie i odpowiedzi – niektórzy czytelnicy zauważają, że choć tajemnica jest fascynująca, to nie wszystkie wątki zostają rozwiązane w sposób całkowicie satysfakcjonujący; niektóre koncepcje pozostawiają więcej pytań niż odpowiedzi.
Dla kogo jest ta książka?
-
Dla fanów Dana Browna, którzy lubią jego poprzednie powieści i chcą czegoś w tym stylu, ale z większym ciężarem filozoficznym.
-
Dla osób zainteresowanych tematami świadomości, nauki, relacją między nauką a religią, mistycyzmem.
-
Dla tych, którzy lubią, kiedy miejsce akcji – miasto, historia – pełni rolę nie tylko tła, ale ważnego elementu narracji (tu Praga).
-
Może mniej dla tych, którzy oczekują non-stop akcji, prostych zagadek i szybkiego tempa bez zbędnych rozważań – mogą poczuć się zmęczeni ilością informacji i filozoficznych dygresji.
Oceniając całościowo, Tajemnica tajemnic to jedna z bardziej ambitnych powieści Browna, która stara się połączyć jego typowy styl thrillerów z głębszą refleksją nad tym, kim jesteśmy, czym jest świadomość i jak tradycja może konfrontować się z nowoczesną nauką. Książka ma mocne punkty – atmosfera, miejsce, relacje, pytania, których nie unika – ale bywa też, że pewne fragmenty ciągną się; dla niektórych czytelników może być to wadą, dla innych – zaletą (bo pozwalają przemyśleć, zapoznać się z wiedzą).
W skali od 1 do 10 – jeśli miałabym ją ocenić, dałabym 8/10 – bo mimo pewnych fragmentów mniej dynamicznych, autora stać na to, by zainteresować, skłonić do myślenia, a historia łączy w sobie fikcję, naukę i mit w całkiem satysfakcjonujący sposób.